Çınar ilçesine 13 kilometre uzaklıktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında Roma İmparatorluğu periyodunda askeri yerleşim olarak kullanılan Avrupa yakası travestileri 3 bin yıllık Zerzevan Kalesi’nde arkeolojik kazıların bu yılki kısmına başlandı
Dicle Üniversitesi DÜ Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve Hafriyat Lideri Doç Dr Aytaç Coşkun 2014 yılından bu yana yürütülen Ayrancı travestileri hafriyat çalışmalarında üstü kadar altı da tarihe ışık tutan kalenin Roma’nın hudut garnizonu olduğunu söyledi
Zerzevan Kalesi’nin bölgenin tarihini aydınlatma açısından büyük kıymet taşıdığına işaret eden Coşkun Bu yıldan itibaren Bağdat caddesi travestileri hafriyatlar 12 ay boyunca devam edecek dedi
Coşkun geçen yıl 352 bin kişinin ziyaret ettiği kaleye ilginin her geçen gün arttığına dikkati çekerek bu yıl 1 milyon ziyaretçi ağırlamayı hedeflediklerini Bahçelievler travestileri aktardı
Bu büyük ilgide 2018 yılında ortaya çıkarılan Mithras Tapınağı’nın büyük tesiri olduğunu vurgulayan Coşkun genelde üst seviye askerler aristokratlar ve kimi Roma imparatorlarının bu dini benimsediğinin belirtildiğini aktardı
AYİNLERİNİN Bahçeşehir travestileri BÂTIN FORMDA YAPILMASI BÜYÜK GİZEM KATIYOR
Dünyanın farklı ülkelerinden çok sayıda kişinin kaleyi ziyarete geldiğini söz eden Coşkun şöyle konuştu
Geçen yıl ortaya çıkardığımız dünyada en son bulunan Mithras Tapınağı bir anda dünyanın gözünü buraya çevirdi Tapınak Roma’nın gizem dini Bütün ayinler saklı biçimde yapılıyor ve bütün tapınaklar yer altında Dünyada çok fazla bu tapınaktan yok Bu ilgi çekiyor Mithras bütün cihanı denetim ettiğine inanılan güneş yaradanı Ayinlerinin bilinmeyen biçimde yapılması büyük gizem katıyor Buradaki tapınak Roma’nın doğu sonundaki tek tapınağı
Bunun yanı sıra hafriyatlarda zımnî geçit askerlerin kaldığı yerler sivillerin konakladığı yerler ve yer altı kiliseleri tespit ettiklerini lisana getiren Coşkun kaledeki kazıların yaklaşık 50 yıl süreceğini kaydetti
Coşkun daha evvel Milletlerarası Anıtlar ve Sitler Konseyince ICOMOS hazırlanan ICORP On The Road Projesi kapsamında kültür miras alanları yapılar ve somut olmayan pahaların bulundukları etrafın sürdürülebilir kalkınmasına sağladıkları katkıdan ötürü belgesel serisi için seçilen tarihi 4 yerden birinin Zerzevan Kalesi olduğunu aktardı
TANRININ ÖYKÜSÜ BELGESELİNDE YER ALACAK
Kalenin National Geographic kanalının da dikkatini çekmeyi başardığını lisana getiren Coşkun şu bilgileri verdi
National Geographic ‘Tanrının Hikayesi’ belgeselinde kaledeki Mithras Tapınağı ile ilgili çalışma yapacak 2020 yılında National Geographic tarafından burada bir çekim yapılması planlanıyor Bununla ilgili çalışmalar devam ediyor İlahın Öyküsü belgeselinde Mithras ilgili bir çalışma yapılacak Daha evvel ICOMOS grubu geldi Dünyadaki dört yerden biri ve ilham verici olarak Zerzevan’ı seçtiler Onlar da çalışmalarını tamamladı Belgesel ve televizyon takımlarından büyük talep var Mümkün olduğu kadar Bakanlığımızın ve Valiliğimizin müsaadeleriyle bunları gerçekleştirmeye çalışıyoruz
Kaleyi ziyaret eden Yunanistan’ın Patras Üniversitesinden arkeolog Eleni Simoni ise birinci defa Türkiye’ye ve Diyarbakır’a gelmekten duyduğu memnuniyeti lisana getirdi
Simoni Bin 800 yıl evvel gelen buraya gelen Yunanların tarihi yerlerde imzalarını görmek benim için çok farklı oldu Buraya gelen birinci Yunan olmamak beni şaşırttı Bir arkeolog olarak burada bulunmak çok hoş bir tecrübe diye konuştu
Portekiz Azor Üniversitesinden Maria Joao Barros da Diyarbakır’ın tarihi bir kent olduğunu gezince anladığını belirterek Burada çok hoş izlenimler edindim Mezopotamya’yı daha evvel duymuştum lakin bu kadar tarihi bir yer olduğunu bilmiyordum Bu tarihi yerde bulunabildiğim için çok memnunum halinde konuştu
ZERZEVAN KALESİ
Askeri yerleşim antik yol güzergahında 124 metre yükseklikteki kayalık bir zirvede bulunan Zerzevan Kalesi Amida ile Dara ortasında stratejik bir noktada yer alıyor Yerleşim pozisyonu prestijiyle bütün vadiye hakim antik ticaret yolu üzerinde geniş bir alanı denetim altında tutan stratejik bir Roma hudut garnizonu olan kale tıpkı vakitte Roma Sasani ortasındaki büyük gayretlere de sahne oldu
Roma’daki ismi Samachi olan yerleşimin birinci inşa edildiği periyot hakkında devam eden hafriyatlar ile kesin bilgilere ulaşılacak Yerleşimin surları ve yapıları Anastasios I M S 491 518 ve Justinianos I M S 527 565 devirlerinde onarılarak kimileri ise yine inşa edilerek mevcut haline getirildi
60 dönümlük alanda 12 15 metre yüksekliğinde ve 1 200 metre uzunluğunda sur kalıntısı 21 metre yüksekliğinde gözetleme ve savunma kulesi kilise idare binası konutlar tahıl ve silah depoları yer altı ibadethanesi sığınaklar kaya mezarları su kanalları ile 54 su sarnıcı bulunan kalenin üstü kadar altı ile de tarihe ışık tutuyor
